Digitale oorlogsbronnen Limburg in één portaal
Het digitale portaal Oorlogsbronnen Limburg is gelanceerd. Dat betekent toegang tot bronnen over de Tweede Wereldoorlog uit alle Limburgse archieven, maar ook landelijke archieven.
Van het Verzetsmuseum in Amsterdam tot aan het Nationaal Archief in Den Haag; als het over Limburg gaat, staat het erin. En dat is voor het eerst.
Digitale vorm
In het kader van 75 jaar bevrijding ontstond een paar jaar geleden het idee om een overzicht te maken van alle archieven en bronnen over de Tweede Wereldoorlog in Limburg. Al snel werd duidelijk dat hiervoor een digitale vorm moest komen. Toen is besloten dit onder te brengen bij het digitale platform Oorlogsbronnen. Dat is een landelijke organisatie met een centrale database aan oorlogsbronnen, met in dit geval filtering op Limburg.
Twee vliegen in een klap
“Zo slaan we twee vliegen in een klap”, vertelt projectleider Ruud Straatman van het (R)HCL. “Aan de ene kant maken we iets duurzaams, omdat de website onderhouden kan worden. Tegelijkertijd kan de zoeker ook dingen vinden uit niet-Limburgse archieven zoals in Amsterdam, Utrecht of het Nationaal Archief in Den Haag”, aldus Straatman.
De archivarissen Ruud Straatman en Frans Roebroeks – Foto: Ronald van den Hoven
Samenwerking
Straatman leidt het project voor de digitalisering van de Limburgse bronnen, maar de website is in samenwerking met alle andere Limburgse archieven, zoals in Roermond, Weert, Venlo en Gennep. Het archief van het Militair Gezag moet uiteindelijk ook terechtkomen in het portaal van Oorlogsbronnen en beschikt over bronnen die de eerste vorm van centraal gezag in Nederland net na de bevrijding in Limburg in 1944 beschrijven, toen de Nederlandse regering nog in Londen verbleef.
Gevangenis
Archivaris Frans Roebroeks van het Regionaal Historisch Centrum Limburg houdt zich daarmee bezig en stelt dat de praktijken van het militaire gezag zich afspeelden op iedere hoek van de straat. “Als je kijkt in Maastricht was er bijvoorbeeld een oude kazerne aan de Grote Looiersgracht, waar nu de Universiteitsbibliotheek is. Deze werd tijdelijk ingericht als gevangenis.” De gevangenis op de Minderbroedersberg zat namelijk al vol met NSB’ers en zogenaamde landverraders.
Erbarmelijke omstandigheden
De nieuwe bewaarplek kon plek bieden aan zo’n 600 man, maar huisvestte na een maand al 1700 gevangenen. Dat kwam volgens hem de leefomstandigheden niet ten goede. “Erbarmelijke omstandigheden, nauwelijks eten of hygiëne met veel mishandeling van de kampbewakers waren aan de orde van de dag. Eigenlijk werden er vetes uitgevochten, afrekeningen door onvrede of frustratie tussen groepen of mensen tijdens de oorlog”, zo stelt Roebroeks. De getuigenverklaringen waarin de praktijken aan de Looiersgracht staan beschreven moeten aan de database worden toegevoegd.
Diepere en betere kennis
“Door deze archieven beschikbaar te stellen krijgen we een veel betere en diepere kennis over alle aspecten van het leven in Limburg tijdens en na WOII”, zo stellen beide archivarissen. “Als je een historisch boek leest over deze periode, kun je makkelijk verder gaan zoeken op termen uit het boek en krijg je meer informatie. De geschiedenis krijgt als het ware een connectie met echte persoonlijke verhalen en tastbare bronnen. Misschien wel bij jou in de buurt.”